PARIS, ngày 16.9.2015 (PTTPGQT) – Ngày 4-8-2015, Thượng toạ Giác Đẳng viết thư trình lên Đức Tăng Thống xin từ chức khỏi mọi chức vụ, như Quyền chủ tịch Văn phòng II Viện Hoá Đạo, Chủ tịch Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Hải ngoại tại Hoa Kỳ. Việc từ chức xẩy ra sau khi Thượng toạ không chấp hành yêu cầu của Viện Hoá Đạo báo cáo tài chánh trong công cuộc tạo mãi ngôi chùa Phật Quang toạ lạc tại thành phố Huntington Beach theo chỉ thị của Đức Tăng Thống và Đại lão Hoà thượng Thích Như Đạt, Viện trưởng Viện Hoá Đạo, và hai cuộc cứu trợ ở Philippines (Thượng toạ đã nhận sáu mươi nghìn Mỹ kim của Giáo hội, nhưng chưa hề thực hiện hai năm qua) và cứu trợ Nepal với số tiền đóng góp của Phật tử và đồng bào các giới lên tới trên hai trăm nghìn Mỹ kim.

Đức Tăng Thống ra Quyết định số 20 ký ngày 8-8-2015 chấp nhận sự từ chức của Thượng toạ. Thế nhưng Thượng toạ (TT) Giác Đẳng vẫn tiếp tục hoạt động Phật sự như khi còn tại chức. Thượng toạ còn tổ chức 3 cuộc họp báo tại Westminster ngày 27-8-2015, Houston ngày 29-8-2015, và Dallas ngày 5-9-2015, để cho Luật sư Điêu, người tự nhận không là thành viên của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN), đứng lên, trước mặt Thượng toạ, mạ lỵ Giáo hội qua năm đời Tăng Thống là “lỗi thời”, nay phải chấn chỉnh theo mô thức của ông Luật sư. Là luật gia, ông không ăn nói theo luật pháp. Ông không hề biết rằng 51 năm qua Hiến chương GHPGVNTN đã 5 lần tu chỉnh cho phù hợp với từng thời kỳ sinh tử của Giáo hội. Và bất cứ ai muốn thay đổi cơ cấu Giáo hội thì phải đệ trình ý kiến lên Viện Hoá Đạo. Viện Hoá Đạo đưa ra thảo bàn tại một Đại hội Khoáng đại tu chỉnh Hiến chương. Được biểu quyết thông qua mới có thể áp dụng. Một luật sư không biết gì về lịch sử 2000 năm Phật giáo Việt Nam nói chung, và GHPGVNTN nói riêng, lại được TT Giác Đẳng, là người không còn chức vụ gì trong Văn phòng II Viện Hoá Đạo và Giáo hội tại Hoa Kỳ kể từ ngày 8-8-2015, công cử Luật sư Steven Điêu lên làm Chủ tịch Ban Quản trị GHPGVNTN (sic) vào ngày 17-8-2015 !.

Những lời tuyên bố vọng ngữ và nói điêu của Thượng toạ Giác Đẳng và ba người thủ hạ ngồi trên bàn chủ toạ ba cuộc họp báo đã gây thắc mắc, hoang mang cho một số Phật tử.

Rất đông thư từ, điện thoại, bài viết… gửi về Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế chất vấn sự việc lạ lùng đến từ một vị Tăng xưa nay mở miệng là vinh danh Đức Tăng Thống và Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất GHPGVNTN).

Chúng tôi nghĩ rằng, cách trả lời hay nhất là lọc những lời nói điêu và vọng ngữ tiêu biểu của nhóm TT. Giác Đẳng, để thỉnh ý Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ thông qua một cuộc phỏng vấn. Việc này vừa thực hiện hôm thứ Hai, 14-9-2015.

Nay Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế chép lại nguyên văn cuộc phỏng vấn ấy và công bố sau đây cho đồng bào các giới được rõ. Xin mời quý liệt vị theo dõi.

Chúng tôi sẽ cho phát băng thu âm phỏng vấn với tiếng nói của Ngài trong chương trình Đài Phật giáo Việt Nam phát thanh vào tối thứ sáu 18-9-2015 tới đây. Xin mời quý liệt vị đón nghe.

 

PHỎNG VẤN
ĐỨC TĂNG THỐNG THÍCH QUẢNG ĐỘ

 

Ỷ Lan : Ngưỡng bạch Đức Tăng Thống, có một số Phật tử hoang mang về những văn kiện gần đây, kính xin Đức Tăng Thống hoan hỉ cho biết lý do nào khiến Ngài ban hành Quyết định số 20 chấp nhận việc từ chức của Thượng toạ Giác Đẳng ?

Đức Tăng Thống : Thưa cô Ỷ Lan, từ nhiều tháng trước, một số Phật tử về đây than phiền với tôi và Viện Hoá Đạo về vấn đề tiền bạc lôi thôi của Thượng toạ (TT) Thích Giác Đẳng trong việc tạo mãi chùa Phật Quang, cũng như hai cuộc cứu trợ ở Philippines và Nepal. Nhiều Phật tử viết thư hay điện thoại chất vấn, TT Giác Đẳng không trả lời. Vì vậy, Viện Hoá Đạo gửi Thông tư Khẩn yêu cầu TT Giác Đẳng bạch hoá vấn đề tài chánh trong vòng 2 tuần lễ. Nhưng TT Giác Đẳng không đáp ứng. Nhất là vấn đề chương mục của Văn Phòng II Viện Hoá Đạo, lẽ ra phải do Sư Bà [Thích Nữ] Nguyên Thanh, Tổng thủ quỹ đứng tên, thì TT Giác Đẳng lại để cho một tín nữ tên Ngọc Hân đứng tên, mà cô không có chức vụ gì trong Giáo hội. Cô này có về thăm tôi, chụp hình khi tôi xem báo Đồng Hành mà chẳng xin phép tôi.

Rồi để chạy tội, TT Giác Đẳng cử người về mang thư doạ từ chức, 3 ngày sau, ngày 4 tháng 8, TT viết đơn xin từ chức mọi chức vụ trong Giáo hội. Tôi biết TT né tránh việc báo cáo tài chánh và hai chuyến cứu trợ Philipines và Nepal lên tới hàng trăm nghìn đô. Nên tôi họp Hội đồng Lưỡng Viện thỉnh ý kiến chư Tăng. Cuối cùng đi đến kết luận chấp nhận cho Thượng toạ Giác Đẳng từ chức, và tôi nói rõ qua Quyết Định số 20 do tôi ký ngày 8 tháng 8. Kể từ Quyết định này, TT Giác Đẳng không còn chức vụ gì trong Giáo hội Hải ngoại. TT cũng không được nhân danh Văn phòng II Viện Hoá Đạo làm bất cứ việc gì gây tổn hại cho Giáo hội.

Văn phòng II Viện Hoá Đạo trực thuộc sự chỉ đạo của Viện Hoá Đạo, Giáo hội không thể chấp nhận những thành viên hoạt động bất chấp Hiến chương và không thi hành lệnh của Giáo hội.

Ỷ Lan : Kính bạch Đức Tăng Thống, ông Cao Văn Hiền mang thư doạ từ chức của TT Giác Đẳng viết ngày 1 tháng 8 về trình Đức Tăng Thống. Trở về Mỹ, ông Hiền viết bài đưa lên mạng. Trong đó có câu ông Hiền khẳng định : “Sau khi thỉnh an Đức Tăng Thống tại Thanh Minh Thiền Viện, nghe Ngài nói mới biết sự bất lương của anh Ái”.

Tại cuộc họp báo ngày 27 tháng 8 do TT Giác Đẳng tổ chức tại Westminster, California, ông Trần Đình Minh tuyên bố rằng : “Tôi đã về Saigon để tìm cách “hạ hỏa” sao cho mọi việc xáo trộn ở VP2 được dàn xếp tốt đẹp. Thấy Hòa Thượng rất cô đơn và đã cao tuổi, mắt nhìn không rõ, phải có người đọc cho nghe. Tuy nhiên mọi cố gắng của tôi không thành công”.

Kính xin Đức Tăng Thống cho biết sự thật về 2 trường hợp nói trên xẩy ra như thế nào ?

Đức Tăng Thống : Về chuyện lôi thôi tại Văn Phòng II Viện Hoá Đạo phát xuất từ TT Giác Đẳng, thì chỉ có TT phải trả lời và báo cáo cho Viện Hoá Đạo. Không ai có thể làm thay. Tôi không hề gặp gỡ người nào mang tên Trần Đình Minh cả.

Còn ông Cao Văn Hiền, năm sáu tháng trước có đến xin tôi bộ áo và chén đũa mang về Chùa Phật Quang lưu niệm. Nhưng tôi không nhớ ông ta khi ông ta trở lại đây hôm 5 tháng 8. Lúc ấy tôi chờ cái hẹn với ông Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đến thăm, nên không tiếp ông ấy. Khi nghe ông ta bảo ông đại diện TT Giác Đẳng về trình bày chuyện Văn Phòng II, tôi lấy làm lạ sao TT Giác Đẳng không báo cáo các yêu cầu của Viện Hoá Đạo mà cứ gửi người này người nọ về nói thay là thế nào ? Vì vậy tôi không muốn tiếp chuyện. Tôi chẳng nói gì với ông ta về Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế hay Đạo hữu Giám đốc. Sao ông ấy lại bóp méo sự thật, vu cáo như thế ? Không sợ tội vọng ngữ à ?

Ỷ Lan : Trong cuộc họp báo tại thành phố Houston ngày 29 tháng 8, TT Giác Đẳng và Luật sư Steven Điêu cho biết “Một cơ hội bằng vàng đã mất !”, khi kể rằng Đại sứ Hoa Kỳ đã tiếp xúc mời Đức Tăng Thống qua Mỹ trị bệnh, nhà nước Việt Nam cũng đồng ý. Nhưng Đức Tăng Thống bảo : Người quyết định việc này hiện nay ở hải ngoại. Đại sứ hỏi người đó là ai, thì Đức Tăng Thống nói là TT Giác Đẳng ở chùa Phật Quang. Vì vậy, vừa qua ông Đại sứ đến thăm chùa Phật Quang và thúc hối TT lo gấp chuyến đi, vì Ngoại trưởng Mỹ, ông Kerry sắp đi thăm Việt Nam và muốn đưa Đức Tăng Thống đi cùng chuyến bay về Mỹ. TT Giác Đẳng cho biết đã điện thoại liên tục về Đức Tăng Thống và Viện Hoá Đạo suốt tuần lễ nhưng không thể nói chuyện được, khiến cho cơ hội bằng vàng đã mất đi.

Kính xin Đức Tăng Thống xác nhận cho nguồn tin trên là đúng ?

Đức Tăng Thống : Đây là câu chuyện hoàn toàn bịa đặt. Làm sao tôi lại trao sinh mệnh tôi cho TT Giác Đẳng là người mà tôi chưa hề biết, chưa bao giờ gặp, ngài còn trẻ lắm phải không ? Tôi chưa biết diện mạo ngài như thế nào.

Ông Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ, bà Tổng lãnh sự Hoa Kỳ, hay Phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ gần đây đến thăm tôi để tìm hiểu tình hình nhân quyền và tôn giáo tại Việt Nam, đặc biệt là tình trạng GHPGVNTN. Chưa ai đặt vấn đề với tôi, mời tôi sang Hoa Kỳ. Ông Đại sứ Hoa Kỳ chưa bao giờ đến thăm tôi lần nào. Sao lại bịa đặt ra như thế để làm gì ? Mà lại bịa đặt trước báo chí truyền thông và đồng bào các giới !

Tôi cần nói rõ rằng trước đây, 30 tháng Tư năm 75, có một toà đại sứ đến ngỏ ý đưa tôi ra nước ngoài. Tôi đã từ chối. Ngài Huyền Quang cũng như tôi đều quyết định ở lại trên mảnh đất quê hương, không bao giờ rời bỏ Phật tử đi tìm cảnh sống yên thân cho cá nhân mình.

Trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng tôi phải chia sẻ buồn vui với Phật giáo đồ. Phật giáo đồ khổ thì chúng tôi cùng khổ. Phật giáo đồ bị khủng bố, đàn áp, thì chúng tôi lên tiếng cho thế giới biết khổ nạn của dân tộc chúng tôi. Chúng tôi không bao giờ đi đâu, ở lại nước Việt Nam này mà bảo vệ pháp lý lịch sử của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.

Có ai mời tôi cũng không đi.

Ỷ Lan : Kính xin Đức Tăng Thống cho biết ý kiến Ngài về chuyện TT Giác Đẳng từ chức và Đức Tăng Thống đã ban hành Quyết định chấp nhận sự từ chức này. Nhưng hiện nay TT vẫn tiếp tục sinh hoạt giống như khi còn tại chức, và thúc đẩy Sư Bà Nguyên Thanh tổ chức Đại hội tháng 10 tới tại Hoa kỳ. Cách hành xử như thế có hợp với Hiến chương của Giáo hội không ? Và TT Giác Đẳng có quyền làm như thế không, bạch Đức Tăng Thống ?

Đức Tăng Thống : Theo Hiến chương thì mỗi năm GHPGVNTN Hải ngoại tại Hoa Kỳ họp Đại hội Thường niên để báo cáo Phật sự năm vừa qua, rồi hoạch định chương trình hoạt động cho năm tới. Đại hội như thế thì được.

Tuy nhiên, qua Quyết định số 20 và sau này Thông bạch nội bộ số 2 của Viện Hoá Đạo ký ngày 22 tháng 8, tôi đã giao cho Hoà thượng Thích Huyền Việt trách nhiệm Xử Lý Thường Vụ để chấn chỉnh Văn Phòng II Viện Hoá Đạo và GHPGVNTN Hải ngoại tại Hoa Kỳ. Đại hội Thường niên nếu có tổ chức thì phải do Hoà thượng Thích Huyền Việt chủ trì với sự cộng tác của Sư Bà Thích Nữ Nguyên Thanh là Phó chủ tịch Giáo hội Hoa Kỳ thay cho TT Giác Đẳng đã từ chức.

Tham dự Đại hội phải là các thành viên hay các đơn vị thành viên có chân trong Giáo hội nhiều năm qua.

TT Giác Đẳng cũng như những người thân tín của Thượng toạ không có tư cách tham dự Đại hội. Vì TT Giác Đẳng đã từ chức và được Giáo hội chấp nhận, các người TT công cử chức vụ này chức vụ kia chưa hề trình về Viện Hoá Đạo phê chuẩn, coi như chưa hợp lệ.

Đặc biệt là 6 thành viên TT Giác Đẳng tự ý đưa vào Ban Quản trị GHPGVNTN đăng bạ theo pháp lý Hoa Kỳ, khi đã từ chức, là hoàn toàn bất hợp pháp, hoàn toàn vi phạm Hiến chương GHPGVNTN, không được tham dự Đại hội.

Tôi nghe TT Giác Đẳng muốn tổ chức Đại hội tháng 10 dưới danh xưng “Khoáng đại” lại càng bất hợp pháp. Vì TT Giác Đẳng đã không còn chức vụ gì để tổ chức Đại hội dù mang chức “Cố vấn”. Tôi đã ban hành Giáo chỉ số 14 trao cho Hội đồng Lưỡng Viện tổ chức Đại hội Khoáng đại cuối năm nay trong nước, chứ không phải bên Hoa Kỳ.

Tôi mong mỏi Sư Bà Thích Nữ Nguyên Thanh làm việc theo Hiến chương Giáo hội, và chớ đi theo nhóm người đã ly khai Giáo hội là TT Giác Đẳng qua những tuyên bố bất khâm tuân Hiến chương và Giáo hội tại 3 cuộc họp báo vừa qua.

Ỷ Lan : Xin Đức Tăng Thống một câu hỏi chót. Những ngày gần đây, TT Giác Đẳng cho luân lưu nguồn tin là TT đã thu băng cuộc nói chuyện với Đức Tăng Thống. Theo TT, băng thu này là “Khẩu lệnh” Đức Tăng Thống giao trách nhiệm toàn quyền lãnh đạo cho TT Giác Đẳng. Vì tình hình trong nước nguy kịch nên phải đưa Viện Hoá Đạo sáp nhập vào Văn Phòng II VHĐ dưới quyền lãnh đạo của TT Giác Đẳng. TT còn hứa sẽ phát cuốn băng này tại Đại hội tháng 10. Thực hư ra sao, kính xin Đức Tăng Thống cho biết.

Đức Tăng Thống : Bốn mươi năm nay Giáo hội sống trong sự nguy kịch, chứ đâu bây giờ mới nguy kịch ?

Đầu năm nay, với sự viên tịch của Hoà thượng Thích Như Đạt, Viện trưởng Viện Hoá Đạo, một vị sống rất đạo hạnh và hết lòng với tiền đồ GHPGVNTN trong hoàn cảnh khắc nghiệt. Câu chuyện với TT Giác Đẳng tôi không còn nhớ vì đã lâu. Nhưng thời gian ấy tôi cảm nhận sự đàn áp của chế độ Cộng sản khiến cho Giáo hội ngày càng bó tay, không thể sinh hoạt ngay trên phương diện tôn giáo hay văn hoá, giáo dục. Nói chuyện với ai thời gian ấy, tôi đều bộc lộ mối nguy cơ của Giáo hội bị tước đoạt quyền sống, quyền thuyết giảng giáo lý cứu khổ quần sinh.

Có lẽ tôi cũng tâm sự điều ấy với TT Giác Đẳng, mà mục tiêu phân tích của tôi là nhắc nhở tới nhiệm vụ của Văn phòng II Viện Hoá Đạo chiếu theo Giáo chỉ số 9 của Đức Cố Đệ tứ Tăng Thống Thích Huyền Quang ban hành. Tức nhiệm vụ tiếp tục cuộc đấu tranh đòi phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý của GHPGVNTN. Giáo hội có sinh hoạt tự do, mới có thể đóng góp làm vơi nỗi khổ đau và mất tự do, không có nhân quyền của quần chúng.

Tôi nói tới trách nhiệm của Văn phòng II Viện Hoá Đạo trong tương lai. Tôi không giao nhiệm vụ cho riêng một cá nhân nào, kể cả TT Giác Đẳng, vì không ai làm Chủ tịch muôn đời ở Văn phòng II. Hết nhiệm kỳ, hay vì lý do gì khác, vị chủ tịch sẽ được thay. Câu chuyện tôi nói là nói với Văn phòng 2 mà thôi. Không thể hiểu khác đi được.

Muốn trao nhiệm vụ gì cho TT Giác Đẳng, thì phải có Giáo chỉ ban hành, chứ không thể nói khơi khơi trên miệng được. Sau lời nói phải có Giáo chỉ đi kèm. Mà nay, tháng 9 này, TT Giác Đẳng chẳng còn nhiệm vụ gì trong Giáo hội. Lôi băng thu cũ ra để làm gì ?

Sau này họp Hội đồng Lưỡng Viện, đánh giá tình hình Giáo hội sau khi Hoà thượng Như Đạt đã ra đi, tôi cũng trình bày ý kiến và phân tích của tôi như thế, không gì khác. Nên tôi và Hội đồng Lưỡng Viện giải quyết bằng việc ban hành Giáo chỉ số 12. Giáo chỉ này lập lại nội dung Giáo chỉ số 9 của Ngài Huyền Quang với sự khai triển thêm trước tình hình thay đổi mới. Giáo chỉ số 12 quy định rõ, khi nào tình hình trong nước bị đàn áp đến tê liệt không hoạt động được, thì mới được công bố Giáo chỉ 12.

Thế nhưng TT Giác Đẳng bất chấp lệnh của Giáo hội cho công bố sớm khi trả lời phỏng vấn báo chí, truyền thông.

Do tâm nguyện của chư Tăng Hội đồng Lưỡng Viện trình lên, cùng lúc nhận rõ thái độ và sinh hoạt của TT Giác Đẳng phản chống lại Hiến chương và Giáo hội, nên tôi đã ban hành Giáo chỉ số 13 thu hồi Giáo chỉ 12, và trao mọi nhiệm vụ cho Hội đồng Lưỡng Viện trong nước bảo vệ pháp lý lịch sử của GHPGVNTN dù phải hy sinh, như chính tâm nguyện các ngài thỉnh nguyện lên tôi.

Ỷ Lan : Bạch Đức Tăng Thống, cũng chính vì cuốn băng nói trên, mà kể từ đầu tháng Tư năm nay, TT cho các người thân tín của TT tung tin rộng rãi vu hãm Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế mà TT bảo sẽ dẹp Phòng Thông tin. Dẹp Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế là ước mơ của Nhà nước Cộng sản. Nhưng nay đến từ TT Giác Đẳng là điều khó hiểu. Kính xin Đức Tăng Thống một lời bình luận ?

Đức Tăng Thống : Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế là do ý nguyện của Đức cố Đệ tứ Tăng Thống Thích Huyền Quang giao cho Đạo hữu Võ Văn Ái đầu thập niên 90. Khi tôi đi tù về, lên giữ chức Viện trưởng Viện Hoá Đạo, tôi ra Quyết định chính-thức-hoá Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế và giao trách vụ Phát ngôn nhân Viện Hoá Đạo cho Đạo hữu Ái.

Có nhiều người, nhiều thế lực, muốn dẹp Phòng Thông tin, hoặc đưa về trong nước, hay thay thế Đạo hữu Võ Văn Ái. Tôi thường bảo với họ, giới thiệu cho tôi một người nào mà khả năng chỉ cần bằng ông Ái thì tôi sẽ tính chuyện sau. Nhưng chẳng ai giới thiệu được người cho tôi.

Nói thật, dẹp Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế là chủ trương của Đảng Cộng sản đấy. Tức dẹp đi tiếng nói của Giáo hội trên trường Quốc tế.

Sau năm 1975, công luận đã quên GHPGVNTN. Nhờ Phòng Thông tin mà người ta biết tới Giáo hội. Biết rồi hậu thuẫn Giáo hội mấy chục năm qua. Bao nhiêu Phái đoàn các nước đến thăm Ngài Huyền Quang và tôi đều nhờ thế. Không có Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế và Uỷ ban Bảo vệ Quyền Làm Người Việt Nam, thì hàng giáo phẩm đã bị nhốt tù hay thảm sát hết rồi, còn ai mà làm việc Giáo hội nữa. Mỗi khi trong nước bị đàn áp, thì ai lên tiếng bênh vực tại LHQ, tại các chính phủ ? Có ai đâu ngoài Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế ?

Kể từ khi Viện Hoá Đạo ra đời năm 1964, lần đầu tiên Giáo hội mới có một cơ quan thông tin và phát ngôn quy mô và quốc tế như thế.

Sao lại dẹp Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế để làm gì ? Muốn cho chế độ này thanh toán, tiêu diệt GHPGVNTN hay sao ? Sao người Phật tử lại thiếu trí tuệ và lòng từ bi đối với một thiện tri thức của Giáo hội như vậy ?

Ỷ Lan : Xin cám ơn Đức Tăng Thống đã làm sáng tỏ vấn nạn TT Giác Đẳng và nhóm ky khai của Thượng toạ, để đồng bào Phật tử trong và ngoài nước biết đâu là sự thật .

Ỷ Lan, Đài Phật giáo Việt Nam tại Paris